De mist trekt op en de zon begint te schijnen
Koolmeesjes komen naar de voederplank
De heggenmusjes blijven bescheiden op de grond
De meesjes maken acrobatische capriolen
Zoals meesjes dat nu eenmaal doen
De zaadjes op het plankje vliegen in het rond
Als het zachtjes begint te regenen
Is het voederplankje vrijwel leeg
De heggenmusjes zoeken voedsel op de grond
Dat ik naast hem zat en hij voor zich keek
Zonder woorden vertelde hij toch veel
Er bleef iets hangen achter in mijn keel
Twee mensen, zomaar midden in de week
‘Wil je nog wel verder nu?’ Vroeg ik zacht
Daar moest hij in stilte even over denken
Ik kon verder niets - alleen aandacht schenken
Hij keek op en hervond iets van zijn kracht
Een glimlach verscheen op zijn zacht gezicht
‘Laten we het nog maar proberen’, zei hij toen
Het was midden in het winterseizoen
De nachten lang, de dagen kort van licht
Zo dicht tot elkaar zijn wij toen gekomen
Dat wij opnieuw van lente konden dromen!
Slapen doe ik in het donker
Met mijn ogen dicht
Ga ik op reis naar binnen
Naar een wereld met ander licht
Soms duurt het wel wat lang hoor
Voordat bij mij de slaap wil komen
Totdat mijn denken stopt
En ruimte maakt voor dromen
Mijn slapen heeft ook stilte nodig
Als ik mijn aandacht daarop richt
Dan kan de reis beginnen
Naar die wereld met ander licht
Hoewel ik later in mijn leven een heel andere richting ben uitgegaan, ben ik oorspronkelijk technisch opgeleid. Tegelijk heb ik ook altijd interesse gehad in filosofie en psychologie. Misschien maakt deze combinatie van aanleg en interesses wel dat mijn aandacht getrokken werd door een boekje met als titel: Zen en de kunst van computergebruik. De Nederlandse vertaling verscheen in 2000 - al even geleden dus. De Japans-Amerikaanse auteur, Philip Toshio Sudo (1959-2002) gebruikt de computer als metafoor om de boodschap van de Zenfilosofie over te brengen als manier om ontspannen te leven in een continu veranderende wereld. Hoewel de technologie van computers sindsdien natuurlijk zeer veranderd is, spreekt de boodschap van het boekje mij nog steeds aan.
Sudo eindigt het boek met de woorden:
Als de dag voorbij is,
Ga dan naar je rustplaats.
Ledig alles –
Geen werk, geen spel
Niets
…
Slaap in de armen van de Grote Moeder
Droom onder de wakende blikt van de Grote vader
In liefde zullen de twee weer één worden
Door jou, die glimlacht
De tevreden glimlach van een pasgeborene
Een variatie op deze woorden gebruik ik tot op de dag vandaag nog steeds om mijzelf tot rust te brengen als de slaap niet wil komen. En het heeft me vele malen geholpen. Het is als het ware mijn innerlijke slaapritueel dat me helpt om alles los te laten.
Als de wolken breken
En de zon verschijnt
Als een bloem gaat bloeien
En haar geur verspreidt
Als in een vroege ochtend
De koude mist verdwijnt
Als ik voor de open tuindeur zit
Voor dat zomerse ontbijt
Als ik denk aan alle vogels
Die ik boven ‘t water zag
Als de kinderen vrolijk spelen
In de warme avondzon
Als mijn voeten eindelijk rusten
Na een lange lange dag
Als ik uiteindelijk afmaak
Waaraan ik ooit begon
Waar word jij blij van?
Zijn pensioen is een cruciaal moment
Het einde van zijn werkzaam leven in de fabriek
Hij verliest de plek waar hij geliefd was en gekend
Altijd hard gewerkt en zelden ziek
Het einde van zijn werkzaam leven in de fabriek
Hoe moet hij nu zijn dagen vullen? Geen idee!
Altijd hard gewerkt en zelden ziek
Nu zit hij thuis en hij zit ermee
Hoe moet hij nu zijn dagen vullen? Geen idee!
Zoveel vragen die hem constant kwellen
Nu zit hij thuis en hij zit ermee
Daarmee pijnigt hij zijn hersencellen
Zoveel vragen die hem constant kwellen
Hij verliest de plek waar hij geliefd was en gekend
Daarmee pijnigt hij zijn hersencellen
Zijn pensioen is een cruciaal moment!
Een drempel geeft een overgang aan, vaak tussen twee tegengestelden. Sommige drempels zijn duidelijk en scherp afgebakend, zoals de drempel tussen twee kamers. Andere zijn diffuus of veranderlijk, zoals de overgang van het strand naar de zee. Als je op drempel staat wordt je jezelf bewust van de twee kanten. Dat is misschien nog sterker het geval als het een drempel is die je maar in één richting kunt overgaan - je kunt niet meer terug. Dat zijn meestal tijdgebonden drempels, zoals dag en nacht, een verjaardag, oud en nieuw, de geboorte van een kind en uiteindelijk ook de drempel tussen leven en dood. Je beseft: als ik deze drempel overga is er geen weg meer terug. Dat kan allerlei gevoelens oproepen. Als je terugkijkt waar je vandaan komt en wat je achterlaat, dan zie je wat je bezighield, dat wat zwaar was en dat waar je blij van werd. Als je vooruitkijkt denk je aan wat komen kan, je verwachtingen, je hoop en vrees, je dromen en je nachtmerries.
Waarschijnlijk is dat de reden dat mensen overgangsrituelen gebruiken bij allerlei belangrijke levensgebeurtenissen. Want een ritueel kan betekenisvol en verbindend zijn en erkenning, steun en vertrouwen geven, waardoor het gemakkelijker wordt om de drempel te nemen. Rituelen rondom geboren worden, volwassen worden, uit huis gaan, gaan samenwonen of trouwen, soms ook bij scheidingen, jubilea, met pensioen gaan en uiteindelijk ook rondom de dood.
Betekenisvolle drempels worden gemakkelijker te nemen als er met passende aandacht bij wordt stilgestaan.
